فیلم شک: معرفی و آنالیز و تحلیل ، Doubt (2008) - ساعت شیک

به گزارش ساعت شیک، فرانک مجیدی: وقتی 9 سالم بود، کتابی از آیزاک آسیموف را می خواندم به نام باشگاه معما. داستان چند دوست که هر از چند گاهی در باشگاهی خصوصی دور هم جمع می شدند و هر بار معمایی که برای یکی از آنها پیش می آمد را حل می کردند. آن باشگاه، پیشخدمت بسیار باهوشی داشت. یکی از ماجراها را که من خیلی دوست داشتم مال او بود. او سابقاً نزد مرد عتیقه فروش خسیسی کار می کرد. بینشان شکراب می گردد و در روز آخر با ورود مرد خسیس به مغازه، او با عجله در کیفش را می بندد و با لبخندی پیروزمندانه خارج می گردد. مرد طماع هزاران بار تمام اشیای مغازه را چک می نماید و از کاراگاهان خصوصی هم استفاده می نماید تا ببیند از او چه دزدیده شده. او مطمئن بود شک درستی برده، پس آن عجله در بستن در کیف و آن لبخند برای چه بود؟ در نهایت او با شک و ظن می میرد. پیشخدمت در جواب مردان باشگاه که بالاخره از آن مرد عتیقه فروش چه می توانست دزدیده باشد، بسادگی لبخند زد و گفت: من اعتماد او را دزدیدم! همواره تردیدهایی در زندگی بوجود می آید که اهمیت بیش از میزان و کنکاش بیجا برای حلشان، می تواند هزینه های بسیاری داشته باشد. حداقل فیلم شک سبب می گردد کاملاً به این حرف ایمان داشته باشم. این فیلم که در واپسین روزهای سال 2008 به کارگردانی جان پاتریک شانلی اکران شد، مسلماً یکی از 10 فیلم برتر سال است.

در سال 1964، پدر برندان فلین (فیلیپ سیمور هافمن)، کشیش کلیسا و مدرسه کاتولیکی ساده و معمولی است. بچه های مدرسه او را خیلی دوست دارند و موعظه های او بسیار زیباست. او هرگز کشیش سختگیری نیست و اعتقاد به تغییر در سیستم خشک آموزش مدرسه دارد. خواهر آلوشس بیویر(مریل استریپ) مدیر خواهران کلیسا و نیز مدیر مدرسه است. او یک زن سختگیر، خشک و عصبی است و همه شاگردان از او می ترسند. خواهر جیمز(امی آدامز)، معلم جوان تاریخ است. او ظریف و مهربان و دوست داشتنی است و در برابر دخالت های پیاپی خواهر بیویر از پس او بر نمی آید. به تازگی پسرکی سیاهپوست به نام دانلد میلر(جوزف فاستر) برای اولین بار در تاریخ آکادمی، به آنجا آمده. بچه ها بخاطر رنگ پوستش از او دوری می نمایند. تا آنکه خواهر جیمز به رابطه پدر فلین و جوزف شک می نماید…

شک، داستان تردید انجام گناهی زشت است. کارگردان اثر با استفاده از فیلمبرداری و موسیقی متن مناسب و تدوین خوب، یک معمای تمام عیار را طرح می نماید. از سویی، با خبرهایی که در چند سال اخیر منتشر شده بیننده به خود حق می دهد به پدر فلین شک داشته باشد و از سوی دیگر اگر چیزی اثبات نگردد، خواهران کلیسا گناه بزرگی نموده اند. چه کسی می تواند به قطعیت برسد؟ در فیلم، نوعی حس تعلیق تزریق شده که تا انتهای فیلم نه تنها ملال انگیز و تکراری نشده، بلکه لحظه به لحظه هیجان بیننده را برای دیدن پرده نهایی بیشتر می نماید. از کار خوب طراح صحنه نباید گذشت. بخش کشیش ها، پر از رنگ های گرم و زنده است و در قسمت دیگر، زیر نظر مدیر خشک و سنتی مثل خواهر بیویر، رنگ صحنه سرد، بی روح و فاقد نشاط.

مسلماً فیلم شک بدون حضور دو نفر هرگز به این زیبایی نمی بود: فیلیپ سیمور هافمن و مریل استریپ! در تمام مدت فیلم مبهوت قدرت بازیگری این دو نفر می شوید. کوچکترین حرکت ها، مکث ها و نگاه ها حساب شده اند. مخصوصاً بعد از دیدنی این فیلم، مدام از خودم می پرسم چرا نباید مریل استریپ حداقل یکی از جوایز گلدن گلوب یا اسکار را می برد؟! چطور می گردد روی چنین هنری چشم بست؟ هر چند استریپ اسکار برترین بازیگر نقش مکمل برای کرامر علیه کرامر و اسکار برترین بازیگر زن برای انتخاب سوفیا را گرفته و حسرت اسکار را ندارد! مثل فیلیپ سیمور هافمن که او هم برای کاپوتی اسکار را به خانه برده! اما اینکه فیلم در 5 رشته اسکار نامزد بود و چیزی نبرده، خیلی نامنصفانه به نظر می آید! معروف است که مریل استریپ پس از پذیرش هر نقش دو، سه ماهی تمام دیالوگهایش را تمرین می نماید و با انواع میمیک ها و حالات بیانشان می نماید تا به آنچه می خواهد برسد. پس بیننده می تواند اطمینان داشته باشد آنچه از استریپ می بیند برترین کار ممکن است که یک بازیگر می توانست انجام دهد.

فیلم شک از آن فیلمهاییست که حداقل تا چند روزی بعد از دیدن رهایتان نمی نماید. خود من تمام امروز را داشتم به آن فکر می کردم! و در تمام مدت فیلم با خودم می گفتم: پدر فلین تقصیری ندارد! آن موعظه درباره آن زن و بالشش، گلهای لای انجیل، پس… چرا جواب نداد؟ چرا در نور اذیت می گردد؟ چرا سر وقت کمد دانلد رفت؟ دارم دیوانه می شوم! خدایا! من شک دارم!