با کتاب دوست باشید و به این دوستی تان افتخار کنید - ساعت شیک

به گزارش ساعت شیک، سرویس کودک و نوجوان خبرنگاران : حمیدرضا داداشی، روزنامه نگار و نویسنده حوزه کودک و نوجوان است. او نویسندگی را از سال 1370 در مجلات شروع کرد و اولین کتاب او در سال 1375 چاپ شد که پیروز به دریافت جایزه حوزه هنری در همان سال شد. با داداشی درباره کار در مطبوعات کودک و نوجوان و تجربه خودش گفت وگویی نموده ایم که در ادامه می خوانید:

- از تجربه کاری تان در حوزه مطبوعات کودک و نوجوان برایمان بگویید.

در مدتی که من خبرنگار بودم، خبرنگار کتاب بودم که این خودش یک افتخار است؛ چرا که وقتی همه در پی سیاست و اقتصاد و جنگ در خبرگزاری شان بودند ما در پی کتاب بودیم. از آن مهم تر من این افتخار را داشتم که سال ها برای بچه ها خبرنگاری کنم. قبل از خبرگزاری ایبنا در مجلات رشد دانش آموز کار می کردم و بعد که به ایبنا آمدم به سردبیر وقت پیشنهاد دادم ایبنانوجوان را راه بیندازیم. ایبنانوجوان بخشی است با قلم خود نوجوانان و نوجوان پسند است.

بعدها به واسطه کار در ایبنا و بخش کودک و نوجوان آن، مواردی پیش می آمد که برای کارهای دیگر به سراغ مان می آمدند؛ مثلا حدود سال 97 ما چندبار به بشاگرد رفتیم تا برای بچه های بشاگرد کلاس های روزنامه نگاری و داستان نویسی بگذاریم و بعد از آن، باز هم کارگاه هایی برای کودک و نوجوان برگزار گردید که در مجموع به گونه ای شد که لذت کار ما دوچندان شد.

- شرایط کتاب و کتابخوانی کودک و نوجوان را چطور می بینید؟

الان واقعیتش من زیاد اطلاعی ندارم؛ اما یک زمانی انگار مخاطب کودک و نوجوان الفت و انس بیشتری با کتاب داشت. زمانی بود که کتاب هایی که ماهانه ارشاد مجوز می داد و ناشران چاپ می کردند، در ایبنا درباره شان محتوا فراوری می کردیم و می دیدیم که بیشتر کتاب های چاپ شده ادبیات و کارهای کودک و نوجوان بود. اکنون هم می بینیم که شمارگان کتاب کودک و نوجوان بیشتر است. این سبب لذت آدم می شود که می فهمیم بچه ها بیشتر قدر کتاب را می دانند و استقبال بیشتری از کتاب های کودک و نوجوان می شود.

اگر چه که می گویند تعداد کتاب های ترجمه بیشتر از کتاب های تألیفی شده است؛ اما این برمی شود به تنبلی نویسندگان ایرانی و مسائلی که دارند مثل مسائل معیشتی که نمی توانند کتاب های زیادی بنویسند. این طور می شود که سهم کتاب های ترجمه ای بیشتر شود؛ اما همه این ها نشان می دهد که بچه ها علاقه مند به کتاب هستند یا اهمیت کتاب را بهتر درک نموده اند.

در زمان کار خبری در ایبنا ما ارتباطات تنگاتنگی با بچه ها داشتیم؛ مثلا دانش آموزان را از مدارس مختلف می آوردند و می دیدم که چقدر استقبال می نمایند، چقدر خوب کتاب را می شناسند و از بازار کتاب خبر دارند و چقدر خوب با نویسنده های کودک و نوجوان هم آشنا هستند. این ها برای ما لذت بخش بود و به ما انگیزه می داد. ما تعداد بازدیدهای هر خبر را می توانستیم در ایبنا ببینیم و می دیدیم که خبرهای کودک و نوجوان بیشتر خوانده می شود و تعداد مراجعه به خبرهای کودک و نوجوان خیلی بالا بود.

تجربه لذت بخشی برایم بود نسبت به وقتی که دبیر سرویس چاپ و نشر بودم. اصلا در روحیه خود من هم تأثیر گذاشته بود. همکاران می دیدند و می گفتند که فلانی از وقتی آمده است ایبنانوجوان، انگار روحیه اش بهتر و انگیزه اش بیشتر شده است. بعلاوه به واسطه کار کردن برای کودک و نوجوان من این نکته را فهمیدم که استعدادهای عجیب وغریبی در نقاط دورافتاده کشور است. در بشاگرد می دیدیم که بچه ها تشنه کتاب بودند باوجود اینکه کتابفروشی ای در آن موقع وجود نداشت. برای ما سبب حیرت بود که می دیدیم چطور داستان می نویسند؛ در صورتی که خیلی کم به کتاب دسترسی داشته ولی چه استعداد خوبی دارند.

اکنون چند سالی است که من در کیهان بچه ها مسئول داستان بچه ها هستم. در آنجا هم بچه های هفت یا هشت ساله و ده یا دوازده ساله داستان هایی می فرستند که خیلی از آنها را با ویرایشی ساده می توانیم در مجله چاپ کنیم؛ به این علت بخش اعظم مطالب کیهان بچه ها، مطالب خود بچه ها است.

- درباره استعدادهای نویسندگی ای که در منطقه ها محروم کشور دیدید برایمان بگویید.

نهاد کتابخانه های عمومی کشور سفرهایی با عنوان مدرسه جهادی خواندن به منطقه ها محروم برگزار نموده بود. در بشاگرد که جایی در بین کرمان، هرمزگان و سیستان وبلوچستان است، بچه ها در فاصله نیم ساعت زنگ تفریحی که برای استراحت به ما می دادند، ما را رها نمی کردند و دورمان جمع می شدند تا داستان شان را بخوانند و می خواستند ایرادهایشان را به آنها بگوییم. خوب است که نگاه بلندمدت به این استعدادها و پرورش آنها داشته و پیگیر تربیت نسل تازه نویسندگان باشیم.

- به نظر شما نویسندگان کودک و نوجوان در نوشتن آثار داستانی باید به چه نکاتی بیشتر توجه نمایند؟

نویسنده کودک و نوجوان باید حواسش باشد که بچه ها الگو می گیرند. ما باید خیلی در این باره مواظب باشیم. شما ممکن است یک داستان صرفا سرگرم نماینده بنویسید؛ این عالی است و آن بچه به جای اینکه برود سراغ گوشی، کتاب می خواند و سرگرم می شود. کار نویسنده کودک و نوجوان خیلی سخت است؛ چون بچه ها همان کتاب و نویسنده را الگو قرار می دهند؛ بنابراین باید حواسش باشد مخصوصا در عفت کلام و پاکیزگی متن. گاهی وقت ها می بینیم واژه هایی نامناسب در کتاب ها استفاده شده است؛ نویسندگان باید مواظب باشند که نوشته هایشان بدآموزی نداشته باشد و چیزهای نابهنجار را هنجار جلوه ندهند. نویسنده باید بداند آنچه که می نویسد شاید از نظر خودش چیزی نباشد؛ اما بچه از آن الگو می سازد. باید مواظب باشیم که در آثارمان با هنجارهای شرعی و اخلاقی و ملی مان زیاد شوخی نکنیم. همواره این دغدغه ام بوده است که کتاب از نظر فن نویسندگی، درست باشد و پیغام درستی داشته باشد. به این مسئله توجه دارم که بدآموزی هم نداشته باشد.

- آیا اکنون در حال نگارش کتابی هستید یا اثری به زودی از شما چاپ می شود؟

یک کتاب دارم می نویسم و یک کتاب هم زیر چاپ دارم از نشر نسیما که مجموعه داستان برای ترویج سبک زندگی اسلامی است و چون می خواستم جذابیت آن بیشتر شود از نثر طنز بهره گرفتم. کتاب دیگری هم دارم می نویسم که زیاد توضیحی درباره آن نمی دهم؛ اما در این حد بگویم که براساس تجربیات زیسته خودم است. به هر حال دانستن تجربیات زیسته نویسنده کودک و نوجوان برای خود مخاطب بد نیست. شما ببینید وقتی هوشنگ مرادی کرمانی را نشان می دادند چقدر مخاطب استقبال می کرد؛ چون مردم دوست دارند پشت صحنه زندگی کسانی را که دوست شان دارند، بدانند. تقریبا می شود گفت یک سوم کار این کتاب صورت گرفته است.

- در انتها، نکته ای دارید که درباره خبرنگاری کتاب به ما بگویید؟

با خودتان فکر کنید چند نفر در ایران دوست دارند خبرنگار شوند و به آرزوی خودشان می رسند که خبرنگار شوند؟ چندنفر از این افرادی که خبرنگار شدند توفیق این را پیدا کردند که بیایند و خبرنگار کتاب شوند؟ اگر می توانستیم پشت صحنه ها را ببینیم، شاید الان کسی می گفت ای کاش من هم در ایبنا بودم، ای کاش من هم خبرنگار بودم. بنابراین می گویم قدر خودتان را بدانید؛ چون شغلی که ماها داریم به عنوان خبرنگار و نویسنده، عنایت ویژه خداوند به ما بوده است؛ حتی اگر ما به طور تصادفی هم آمده باشیم در این شغل یا از روی علاقه، ساعت شیک و نویسندگان باید توجه نمایند که قدر جایگاه خود را بدانند و دین خود را ادا نمایند و زکات این نعمت الهی را بدهند. من همواره یک شعار دارم؛ با کتاب دوست باشید و به این دوستی تان افتخار کنید.