خنده دارترین مجسمه هایی که تا به امروز دیده اید - ساعت شیک

به گزارش ساعت شیک، مائوریتزیو کاتلان 62 ساله، هنرمندی ایتالیایی است که به خاطر آثار هجوآمیز، انتقادی و بحث برانگیزش به یکی از معروف ترین چهره های عرصۀ هنر در روزگار ما تبدیل شده است. او را به خاطر همین ویژگی آثارش دلقک دنیای هنر نامیده اند.

به گزارش فرادید، قصد کاتلان این نیست که فقط آثاری خنده دار یا عجیب بیافریند؛ او می خواهد با آثارش مفاهیم، قاعده ها و رویه های موجود در عرصه های مختلف مثل هنر، سیاست و فرهنگ را به چالش بکشد. استفادۀ خلاقانه و طنزآمیز او از اشیاء و مصالح مختلف در موقعیت های خاص و عجیب، همیشه بحث های زیادی در بین منتقدان و مخاطبان جهانی هنر ایجاد می کند. اسب هایی که با سر در دیوار فرو رفته اند یا آدم هایی که از جالباسی آویزان شده اند، نمونه هایی از قرار دادن اشیاء عادی در موقعیت های غیر عادی هستند.

معروفیت کاتلان به طور خاص از سال 1999 و با نمایش مجسمه ای عجیب و متفاوت از پاپ ژان پل دوم آغاز شد. معروفیت او در سال 2016 با خلق مجسمه ای به نام آمریکا که در واقع یک توالت طلایی بود بیشتر هم شد؛ کمدین نام اثر دیگری بود که در سال 2019 ارائه شد و بحث های فراوان و داغی را در بین منتقدان هنر ایجاد کرد.

خیلی ها کاتلان را از جهت هدف و نوع آثارش، پیرو یکی از مشهورترین هنرمندان قرن بیستم یعنی مارسل دوشان می دانند. دوشان با آثار خلاقانۀ خودش تعاریف رایج از مفهوم هنر را به چالش می کشید؛ مثلا او یک بار یک کاسه توالت خریداری شده را به عنوان اثر هنری به نمایشگاه فرستاده بود تا ببیند مسئولان نمایشگاه چقدر از ایده های تازۀ مخالف با قاعده های رایج جهانی هنر استقبال می کنند.

در کل شاید برای بیننده ای که انتظارات خاصی از هنر دارد، آثار کاتلان اصلا شبیه اثر هنری به نظر نرسند؛ اما واقعیت این است که همین غیرعادی بودن و بحث برانگیز بودن آثار کاتلان و جلب توجه جهانی به آن ها برای تبدیل شدن او به یک هنرمند تاثیرگذار کافی بوده است.

در اینجا تصاویری از مشهورترین آثار کاتلان و توضیحات مختصری دربارۀ هرکدام از آن ها را ملاحظه می کنید.

1. ساعت نهم

این اثر پاپ ژان پل دوم را با تمام لباس های مخصوصش نشان می دهد، آن هم درحالیکه یک سنگ آسمانی به او برخورد کرده و او را به زمین انداخته است. انگار که عالیترین مقام کلیسا گرفتار عذاب الهی شده باشد! عنوان این اثر اشاره ای است به زمان نیایش عصرگاهی در آیین مسیحی که ساعت 3 بعد از ظهر (ساعت نهم روز) است.

2. بدون عنوان (2001)

این چیدمان بدون نام در سال 2001 وسط تالار یک موزۀ هنر نصب شده بود. در این اثر مجسمۀ مومی خود کاتلان را می بینیم که مثل یک دزد از داخل یک حفره دارد درون موزه را دیدن می کند. این اثر کاتلان را به عنوان کسی نشان می دهد که برای قاعده های موجود و پذیرفته شدۀ جهانی هنر، یک بیگانۀ خطرناک به شمار میرود.

3. بیدی بیدو بیدی بو (bidibidobidiboo)

این چیدمان چشمگیر که هم طنزآمیز است و هم غمگین، یک سنجاب را نشان می دهد که بر سر میز آشپزخانه خودکشی کرده و هفت تیرش از دستش روی زمین افتاده! نام عجیب این اثر در واقع همان وِرد جادویی است که فرشتۀ مهربان قصۀ سیندرلا برای تبدیل کردن موش ها به اسب کالسکه می خواند! با اینکه ناامیدی و اندوه از سر و روی این اثر می بارد، اما در عین حال با دیدن آن لبخند به لب ما می آید و این پرسش در فکرمان شکل می گیرد که چه چیزی این سنجاب را به چنین ورطه ای از ناامیدی و یاس کشانده است؟!

4. آمریکا

این توالت طلایی که از 103 کیلوگرم طلا ساخته شده بود، مدتی در دستشویی موزۀ گوگنهایم و مدتی هم در مستراح شخصی وینستون چرچیل در قصر بلنهایم انگلستان نصب شده بود تا بازدیدنمایندگان در آن ادرار کنند! کنایۀ سیاسی این اثر با نام عجیب و غریبی که دارد کاملا مشخص است. بعضی ها این اثر را هجویه ای بر شخصیت دونالد ترامپ و خیلی ها آن را نمادی از شکاف طبقاتی موجود در آمریکا تفسیر می کردند. این اثر در سال 2019 از محل نصبش در قصر بلنهایم انگلستان به سرقت رفت.

5. کمدین

کاتلان در سال 2019 این موز را از یک میوه فروشی در میامی خرید و آن را با نوارچسب روی دیوار چسباند. این اثر هنری به سرعت در جهان به معروفیت رسید. این یک اثر هنری مفهومی است که می توان گفت مهم ترین هدفش به چالش کشیدن تعاریف و تصورات رایج از ماهیت هنر است. جالب ترین نکته دربارۀ این اثر این است که یک بار به قیمت خیره کنندۀ 120 هزار دلار و بار دیگر به قیمت 150 هزار دلار (حدود 6 میلیارد تومان!) به فروش رسید. البته خریدار این اثر خود موز را نخریده است بلکه امتیاز این اثر را خریده؛ یعنی خودش می تواند موز و نوارچسب را جایگزین کند و باز هم همان اثر هنری را داشته باشد.

6. بدون عنوان (2007)

این اثر که در سال 2007 خلق شد، پنج اسب را نشان می دهد که انگار به درون دیوار پریده اند و سرشان در آن فرو رفته است. شکارچی ها همیشه سر شکارشان را به عنوان افتخار روی دیوار نصب می کرده اند؛ خب، چرا نباید این سنت را برعکس کرد؟! اما آیا اصلا این اسب ها مرده اند؟ آیا خودشان با اراده و اختیار به درون دیوار نپریده اند؟ آیا آنطرف دیوار جهانی دیگری هست؟ این ها سوالات عجیبی است که احتمالا کاتلان دلش می خواسته در فکر مخاطبان اثرش ایجاد کند. یک منتقد هنری دربارۀ این اثر نوشت: این یک پرش قهرمانانه است. اسب های کاتلان دنبال آزادی نیستند؛ آن ها دنبال بقا هستند.